Şimdi diyeceksiniz ki, ‘AMZN’ neyin nesi? Hani şu hepimizin bildiği, belki de hayatımızı bir şekilde kolaylaştıran ya da bazen de kafamızı karıştıran o devasa online alışveriş devi var ya, işte ondan bahsediyoruz. Amazon’un kısaltması AMZN. Hani şu paketlerin gelmesini dört gözle beklediğimiz, bir tıkla aklımızdaki her şeyi bulabildiğimiz platform. Ne güzel değil mi? Ama işin bir de arka planı var tabii.
Piyasada sürekli bu hisse konuşuluyor, sürekli bir hareketlilik var. Peki neden bu kadar dikkat çekiyor bu AMZN? Sadece e-ticaret devrimini başlattığı için mi, yoksa arkasında daha derin, daha teknik nedenler mi yatıyor? Açıkçası ben de bu konuyu biraz kurcalamak istedim. Hani bazen bir ürün alırsın ya, ambalajı çok güzeldir, sonra kullanmaya başlarsın ve dersin ki ‘Vay be, bu neymiş!’ İşte AMZN’in durumu da biraz öyle bence.
Öncelikle, Amazon’un sadece bir e-ticaret sitesi olmadığını bilmek lazım. Evet, orası ana işi ama işin içinde bulut bilişim var, dijital yayıncılık var, hatta yapay zeka tarafında da ciddi yatırımları var. Düşünsenize, sizin o hep kullandığınız AWS (Amazon Web Services) var ya, işte o bulut altyapısı var ya, onun da sahibi aynı baba. Bu da AMZN hissesini sadece tüketici alışkanlıklarına değil, aynı zamanda kurumsal dünyaya da bağlayan ciddi bir etken.
Bu arada, geçenlerde şöyle bir şey okumuştum, sanırım bir analiz sitesinde denk geldim. AWS’in gelirlerinin AMZN’in toplam gelirindeki payının ne kadar önemli olduğundan bahsediyordu. Rakama tam hakim değilim ama, hani bir şemsiye gibi düşünün, e-ticaret bir yana, AWS de diğer tarafı koruyor gibi bir şey. Bu da hisseyi daha sağlam hale getiriyor sanırım.
Şimdi gelelim işin biraz daha teknik ama anlaşılır kısmına. AMZN hissesinin bu kadar konuşulmasının nedenlerinden biri de tabii ki piyasa değeri ve işlem hacmi. Milyarlarca dolarlık bir piyasa değerinden bahsediyoruz. Bu da demek oluyor ki, büyük oyuncular, yatırım fonları sürekli bu hisseyle ilgileniyor. Haliyle de fiyatında hareketlilik oluyor.
Bir de tabii Amazon’un kendi içindeki ekosistemi var. Prime üyeliği mesela. Sen Prime üyesi olduğunda sadece hızlı kargo değil, Prime Video, Prime Music gibi birçok hizmetten de faydalanıyorsun. Bu da insanları Amazon’a daha çok bağlıyor, daha çok alışveriş yapmasını sağlıyor. Bu da dolaylı olarak AMZN hissesine pozitif yansıyor.
Bazen düşünüyorum da, bu kadar büyük bir şirketin hissesiyle uğraşmak ne kadar mantıklı? Yani sonuçta her şeyin bir riski var değil mi? Fakat, AMZN gibi şirketler, sürekli inovasyon peşinde koştukları için, her zaman yeni bir şeyler çıkardıkları için, bu risk biraz daha azalıyor gibi geliyor bana. Mesela geçenlerde yeni bir yapay zeka ürünü duyurdular sanırım, tam detaylarını bilmiyorum ama böyle şeyler hisseyi sürekli canlı tutuyor.
Şimdi gelelim işin biraz daha pratik kısmına. Eğer siz de AMZN hissesiyle ilgileniyorsanız, neye dikkat etmeniz gerekiyor? Öncelikle, şirketin finansal raporlarını takip etmek lazım. Gelirleri, karları, borçları… Hani bazen bir ürün alacaksın ya, özelliklerine bakarsın, karşılaştırırsın, işte yatırım yaparken de benzer bir analiz yapmak gerekiyor. Bir de tabii sektördeki rakiplerini göz önünde bulundurmak lazım. Walmart, Target gibi büyük oyuncularla rekabeti nasıl? Bu da hissenin geleceğini etkileyen önemli bir faktör.
Bir de şu var, Amazon’un hisse senedi bölünmesi (stock split) gibi durumları var. Bu, hisse fiyatını daha ulaşılabilir hale getirebiliyor. Diyelim ki bir hisse 1000 dolar, bölünme sonrası 10’a 1 bölünürse 100 dolara düşüyor, ama elindeki hisse sayısı artıyor. Bu da küçük yatırımcılar için daha cazip hale getirebiliyor. Bu arada, bu tür kararlar şirketin büyüme potansiyeline olan inancını da gösteriyor bana göre.
Peki, bu kadar konuşulan AMZN hissesiyle ilgili nasıl bir kod örneği verebiliriz? Hani böyle doğrudan hisse fiyatını çeken bir şey değil ama, Amazon’un API’larını kullanarak ürün bilgilerine ulaşmak falan mümkün. Benzer bir mantıkla, diyelim ki bir e-ticaret sitesi için fiyat karşılaştırması yapan basit bir araç geliştireceğiz. Bu işlerde genelde web scraping ya da hazır API’lar kullanılır. Hani bazen bir ürünün fiyatını farklı sitelerde karşılaştırırsın ya, işte benzer bir mantık.
Şimdi burada doğrudan Amazon’un API’ını kullanıp karmaşık bir şey yapmak yerine, genel bir mantığı gösteren bir kod paylaşmak daha doğru olur. Diyelim ki bir C# projesinde, bir web sitesinden basitçe veri çekmek istiyoruz. Bunu yaparken dikkat etmemiz gerekenler var tabii ki. Hani bazen bir siteye girersin ya, cookie’leri kabul etmen istenir, işte benzer şekilde, web scraping yaparken de bazı kurallara uymak gerekiyor.
Bakın, şöyle basit bir örnek düşünelim. Diyelim ki bir siteden ürün bilgilerini çekeceğiz. Hani o ürünün adı, fiyatı gibi şeyler. Bunu yaparken `HttpClient` sınıfını kullanabiliriz. Bu sınıf, HTTP istekleri göndermemizi sağlar. Yani bir web sitesine ‘bana bu sayfadaki bilgileri ver’ demenin dijital yolu gibi düşünebilirsiniz.
Şimdi, önce yanlış bir yaklaşımla başlayalım, sonra doğrusunu gösterelim. Yanlış yaklaşımda, direkt siteye bağlanıp gelen HTML’i olduğu gibi almaya çalışırız ama bu her zaman işe yaramaz. Çünkü siteler bazen JavaScript ile dinamik içerik yüklerler ve basit bir `HttpClient` isteğiyle bu bilgilere ulaşamayız. Hatta bazen de IP adresimizi engelleyebilirler.
// YANLIŞ YAKLAŞIM (Basit HttpClient ile dinamik içerik çekme denemesi) // Bu kod, JavaScript ile yüklenen içerikleri çekemez ve IP engeline takılabilir. public async Task GetYanlisUrunBilgisi(string url) { using (var client = new HttpClient()) { try { var response = await client.GetAsync(url); response.EnsureSuccessStatusCode(); // Başarılı değilse hata fırlat var html = await response.Content.ReadAsStringAsync(); // Burada gelen HTML'den veri çekmeye çalışmak genelde boşa kürek çekmektir. return html; } catch (HttpRequestException e) { // IP engeli veya başka bir sorun olabilir. Console.WriteLine($"Hata: {e.Message}"); return null; } } } Gördünüz mü? Bu kod, sadece statik HTML’i alır. Yani sitedeki bilgiler JavaScript ile anlık olarak yükleniyorsa, bu kod bize boş dönebilir. Hani bazen bir site açarsın ya, ilk başta bomboş görünür, sonra yavaş yavaş dolar, işte bu kod o ‘yavaş yavaş dolma’ kısmını yakalayamaz. Bu yüzden de sınıfta kalır. Neyse efendim, biz doğrulara bakalım.
Doğru yaklaşımda ise, ya daha gelişmiş bir web scraping kütüphanesi kullanırız (mesela Selenium gibi, ki bu tarayıcıyı kontrol eder) ya da eğer varsa ve izin veriliyorsa, sitenin sunduğu resmi API’ları kullanırız. Amazon’un kendi ürün API’ları var mesela. Bu API’ları kullanarak ürünleri, fiyatları, stok durumunu öğrenebilirsiniz. Ama bu API’lara erişim için genellikle bir anahtar almanız, bazı kurallara uymanız gerekir. Tabii bu da biraz daha profesyonelce bir iş.
Şimdi, çok basit bir örnekle, sadece bir URL’den veri çekmenin temel mantığını gösterelim. Bu örnekte de `HttpClient` kullanacağız ama, daha çok statik içerik çekme üzerine odaklanacağız. Eğer dinamik içerik gerekiyorsa, işler biraz daha karmaşıklaşıyor tabii ki.
// DOĞRU YAKLAŞIM (Basit statik içerik çekme örneği) // Bu, temel bir HTTP GET isteği atar. Dinamik içerik için yeterli DEĞİLDİR. public async Task GetUrunBilgisi(string url) { using (var client = new HttpClient()) { // User-Agent başlığı eklemek bazen bot gibi görünmeyi engelleyebilir. client.DefaultRequestHeaders.UserAgent.ParseAdd("Mozilla/5.0 (Windows NT 10.0; Win64; x64) AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko) Chrome/91.0.4472.124 Safari/537.36"); try { var response = await client.GetAsync(url); response.EnsureSuccessStatusCode(); var html = await response.Content.ReadAsStringAsync(); // Buradan sonra gelen HTML'i parse etmek için kütüphaneler (örn: HtmlAgilityPack) kullanılabilir. return html; } catch (HttpRequestException e) { Console.WriteLine($"İstek hatası: {e.Message}"); return null; } } } İşte böyle. Bu kod, en azından bir web sayfasının ham içeriğini almamızı sağlıyor. Sonrasında bu HTML’i parse edip istediğimiz bilgileri çekmek için başka araçlar kullanmamız gerekiyor. Hani bazen bir resim indirmek istersin ya, önce linkini bulursun, sonra o linkten dosyayı indirirsin, işte bu da benzer bir mantık. Sadece burada dosya yerine web sayfasının metin içeriğini alıyoruz.
Sonuç olarak AMZN hissesi, sadece bir şirketin hissesi olmanın ötesinde, teknoloji, inovasyon ve küresel ticaretin birleştiği bir nokta. Tabii ki yatırım kararları kişiseldir ve her zaman risk içerir. Ama bu tür büyük şirketlerin nasıl çalıştığını, arkada neler döndüğünü anlamak, hele ki kodlama tarafında da bu işin içindeyseniz, gerçekten ufuk açıcı oluyor.
Eğer bu konular ilginizi çektiyse, Amazon’un kendi geliştirici dokümantasyonlarına göz atabilirsiniz. Hani bazen bir ürünün detaylı özelliklerine bakarsın ya, işte API’ların da öyle detaylı açıklamaları var. Mesela, ürün arama API’ı hakkında bilgi almak için Google’da şöyle bir arama yapabilirsiniz. Ya da daha genel olarak, e-ticaretin geleceği hakkında fikir edinmek isterseniz, Reddit’te ilgili tartışmalara bakmak da ilginç olabilir. Unutmayın, her şey bir arama uzağınızda!