Merhaba dostlar! Bugün size programlamanın en temel ama bir o kadar da kafa karıştırıcı konularından birinden bahsedeceğim: String işlemleri ve metotları. Hani o karakter dizileriyle uğraşırken bazen \”Yok artık!\” dediğimiz anlar var ya, işte tam da onlardan…
Şimdi düşününce, bu string muhabbeti aslında hayatımızın her yerinde. Mesela bir mesaj yazdığımızda, bir arama yaptığımızda, hatta bir web sitesine girdiğimizde bile arkada sürekli bir metin işleme döngüsü var. Ne güzel değil mi?
Özellikle yeni başlayanlar için bu metotlar bazen bir labirent gibi gelebilir. Hangi metot ne işe yarıyor, hangisini kullanmalı, hangisi daha hızlı çalışır falan filan… Ben de zamanında bu yollardan geçtiğim için ne demek istediğinizi çok iyi anlıyorum. Hatta bazen kendi yazdığım kodda basit bir string işlemini yapmaya çalışırken saatlerce debug yaptığım oldu, inanın ki. Neyse efendim, bu konuya dalmadan önce genel bir fikir verelim.
String dediğimiz şey aslında bir karakter dizisi. Yani harfler, rakamlar, semboller yan yana gelerek bir kelimeyi, cümleyi ya da herhangi bir metni oluşturuyor. Bilgisayar dünyasında her şeyin bir temsili var malum, string de işte bu metinsel temsillerin adı oluyor.
Bu karakter dizileriyle neler yapabiliyoruz peki? En basitinden, bir metnin içinde belirli bir kelimeyi arayabiliriz, iki metni birleştirebiliriz, bir metnin belirli bir kısmını alabiliriz, hatta metnin tamamını büyük harfe ya da küçük harfe çevirebiliriz. Bunların hepsi için hazır metotlar var aslında, yani sıfırdan kod yazmaya gerek kalmıyor çoğunlukla.
Mesela en sık karşılaştığımız şeylerden biri, iki string’i birleştirmek. Hani isim ve soyismi birleştirip tam isim oluşturuyoruz ya, işte onun gibi. Bazı dillerde bunun için `+` operatörü kullanılırken, bazılarında özel metotlar bulunur. Python’da mesela `+` yeterli oluyor, ama C#’ta `string.Concat()` gibi metotlar da var tabii. Bu arada, `+` operatörü aslında arka planda yeni bir string nesnesi oluşturduğu için, çok fazla birleştirme yapacaksanız performans açısından `StringBuilder` kullanmak daha mantıklı olabiliyor. Kendi programım sınıfta kaldı 🙂 ama siz öğrenin.
Bir diğer popüler işlem ise, bir metnin içindeki belirli bir karakteri veya kelimeyi bulmak. Buna genellikle ‘arama’ veya ‘bulma’ metotları deniyor. Örneğin, bir e-posta adresinin içinde `@` işaretini aramak gibi. Ya da bir cümledeki belirli bir kelimenin kaçıncı sırada başladığını bulmak. C#’ta bunun için `IndexOf()` metodu var mesela. Bulamazsa -1 döner, bulunca da başladığı indeksi verir. Bu bize çok şey anlatır, değil mi?
Bazen de tam tersini yaparız, yani bir metnin içinden bir parçayı alırız. Buna ‘alt string’ alma deniyor. Mesela bir URL’den sadece domain adını çıkarmak gibi. Ya da bir metnin ilk 10 karakterini almak. C#’ta `Substring()` metodu bu iş için birebir. Hangi indeksten başlayacağını ve kaç karakter alacağını söylüyorsunuz, o da size istediğinizi veriyor. Tam hatırlamıyorum ama sanırım bir keresinde bir telefon numarasının sadece son 4 hanesini göstermek için bunu kullanmıştım.
Metinleri temizlemek de çok önemli bir konu. Mesela kullanıcıdan aldığınız bir metin bazen başında veya sonunda boşluklarla gelebilir. Kimse istemez ki bir veritabanına ` ali ` şeklinde bir isim kaydetsin. İşte burada `Trim()` metodu devreye giriyor. Baştaki ve sondaki boşlukları temizleyip size tertemiz bir string veriyor. Hatta `TrimStart()` ve `TrimEnd()` gibi kardeşleri de var, sadece baştakini veya sadece sondakini temizlemek isterseniz onları kullanırsınız.
Kendi testlerimde gördüm ki, bu metotları doğru yerde ve doğru şekilde kullanmak, kodunuzun hem daha okunabilir olmasını sağlıyor hem de performansını artırıyor. Özellikle büyük veri setleriyle çalışırken bu ince detaylar gerçekten fark yaratıyor. Ne güzel değil mi?
Şimdi gelelim en sevdiğim kısımlardan birine, kod örneğine! Diyelim ki elimizde bir metin var ve bu metnin içinde “programlama” kelimesinin geçip geçmediğini kontrol etmek istiyoruz. Bunu hem eski usul hem de daha modern bir şekilde yapalım:
Öncelikle eski usul bir yöntemle yapalım:
string metin = \"Bu, programlama öğrenme yolculuğumda karşılaştığım bir örnek.\"; if (metin.Contains(\"programlama\"))
{
Console.WriteLine(\"Metinde 'programlama' kelimesi geçiyor.\");
}
else
{
Console.WriteLine(\"Metinde 'programlama' kelimesi geçmiyor.\");
}
Bu gayet anlaşılır ve çalışır bir kod. `Contains()` metodu, belirtilen kelimeyi string’in içinde arıyor ve bulursa `true`, bulamazsa `false` dönüyor. Bu arada, büyük/küçük harf duyarlılığına dikkat etmek lazım, eğer `metin.Contains(\”Programlama\”)` deseydik ve metin küçük harfle başlasaydı, bulamayacaktı. İşte bu yüzden, bazen her şeyi küçük harfe çevirip öyle arama yapmak daha garanti olabiliyor.
Şimdi gelelim daha modern, Linq ile yapılan bir versiyonuna. Bu biraz daha kısa ve öz oluyor, gerçi Linq’i ilk başta öğrenmek biraz zaman alabilir ama alışınca çok seviyorsunuz.
string metin = \"Bu, programlama öğrenme yolculuğumda karşılaştığım bir örnek.\"; bool iceriyorMu = metin.ToLower().Contains(\"programlama\"); // Küçük harfe çevirip kontrol ediyoruz
if (iceriyorMu)
{
Console.WriteLine(\"Metinde 'programlama' kelimesi geçiyor (Linq ile kontrol edildi).\");
}
else
{
Console.WriteLine(\"Metinde 'programlama' kelimesi geçmiyor (Linq ile kontrol edildi).\");
}
Gördüğünüz gibi, `ToLower()` ile metni önce küçük harfe çevirdim, sonra `Contains()` ile kontrol ettim. Bu aslında daha güvenli bir yol. Linq kullanmadan da gayet güzel oldu sanki, ne desem ki… İşte bu kadar basit, değil mi?
Neticede, string işlemleri programlamanın temel taşlarından biri. Bu metotları öğrenmek ve doğru kullanmak, sizi daha iyi bir geliştirici yapacaktır. Zaten bu konularda daha fazla bilgi edinmek isterseniz, Google’da arama yapabilirsiniz veya YouTube’da çeşitli anlatımlara bakabilirsiniz. Bol pratik yapmayı unutmayın!